Metody walki z bezrobociem

Bezrobocie jest poważnym zjawiskiem i problemem dzisiejszego świata, polegającym na tym, że część osób które są chętne, zdolne i gotowe do podjęcia pracy oraz aktywnie jej poszukują, nie znajduje zatrudnienia.

Brak pracy jest dla wielu ludzi ciężkim czasem, a próby znalezienia zatrudnienia bardzo często mogą kończyć się niepowodzeniem. Te przykre doświadczenia mogą wpływać na różne sfery życia człowieka i doprowadzić do obniżenia motywacji w poszukiwaniach pracy. Bezrobocie może również stanowić niemałe obciążenie dla budżetu państwa, zwłaszcza jeżeli stopa bezrobocia wskazuje na to, że liczba osób nieaktywnych zawodowo jest duża. Dlatego państwo podejmuje różne inicjatywy, których celem jest zmniejszanie poziomu bezrobocia. W ramach polityki rynku pracy wyróżnia się aktywne i pasywne metody walki z bezrobociem.

Aktywne metody walki z bezrobociem

Celem aktywnej polityki rynku pracy jest aktywizacja zawodowa osób bezrobotnych, prowadząca do zwiększenia zatrudnienia. Zwykle polega na podnoszeniu kwalifikacji zawodowych tych osób, poprzez takie działania jak:

• pośrednictwo pracy,
• szkolenia i kursy zawodowe,
• prace interwencyjne,
• roboty publiczne.

W rezultacie takie aktywne formy działań mają przygotować siłę roboczą gotową do podjęcia zatrudnienia, a także skutkować znalezieniem pracy przez bezrobotnych i pomóc im odnaleźć się na nieustannie zmieniającym się rynku. Wyżej wymienione sposoby walki z bezrobociem są realizowane w specjalnych instytucjach rynku pracy, w tym w urzędach pracy.

Pośrednictwo pracy jest narzędziem aktywnego przeciwdziałania bezrobociu. Pośrednictwo pracy należy do głównych zadań urzędów pracy, a jego celem jest znalezienie pracy. Bezrobotny, zarejestrowany w urzędzie pracy może liczyć na dostęp do najróżniejszych ofert pracy oraz przedstawienie tych, które najbardziej odpowiadają kwalifikacjom i oczekiwaniom bezrobotnego. Osoby zarejestrowane jako bezrobotne, mogą liczyć na pośrednictwo urzędu pracy w kontakcie z potencjalnym pracodawcą dając realną szansę na znalezienie zatrudnienia.

Do aktywnych form zwalczania bezrobocia należy także dofinansowywanie szkoleń i kursów zawodowych przez urzędy pracy i organizacje pozarządowe. Takie szkolenia mogą przyjmować formę ogólną, bądź bardzo często są organizowane u przyszłego pracodawcy. Dzięki takim rozwiązaniom osoba bezrobotna ma szansę na podwyższenie posiadanych bądź zdobycie nowych kwalifikacji, kompetencji i umiejętności, które ułatwią wejście na rynek pracy i odnalezienie się na nim.

Prace interwencyjne to metoda walki z bezrobociem polegająca na refundowaniu przez urząd pracy części kosztów, poniesionych w związku z zatrudnieniem bezrobotnego przez pracodawcę. Przybierają formę stażu – płatnego lub bezpłatnego. Jest to szansa na zdobycie cennego doświadczenia zawodowego, poznania branży i często kończy się zatrudnieniem stażysty na stałe po wygaśnięciu umowy stażowej.

Ostatnią z metod przeciwdziałania bezrobociu podejmowaną przez państwo są roboty publiczne. Ich celem jest  zatrudnienie osób bezrobotnych do wykonywania prac organizowanych na przykład przez gminy. Ta forma aktywizacji zawodowej jest finansowana między innymi z budżetu państwa lub ze środków samorządu terytorialnego. 

Aktywna polityka ukierunkowana jest także na kreowanie środowiska sprzyjającego prowadzeniu działalności gospodarczej, a tym samym zachęcającego, by tworzyć nowe miejsca pracy. Większa liczba i dostępność miejsc pracy ogranicza bowiem problem bezrobocia.

Pasywne metody walki z bezrobociem

Innym rodzajem pomocy dla bezrobotnych ze strony państwa jest ta realizowana w ramach pasywnej polityki walki ze skutkami bezrobocia, która jest spójna z funkcją socjalną państwa i oferuje:

• zasiłki dla bezrobotnych,
• obniżenie wieku emerytalnego,
• inne formy wsparcia finansowego, np. finansowanie opieki zdrowotnej, zasiłki z pomocy społecznej, świadczenia rodzinne, zasiłki macierzyńskie.

Celem walki z bezrobociem w ramach polityki pasywnej jest łagodzenie skutków bezrobocia poprzez zapewnienie wsparcia finansowego osób bezrobotnych. Osobie bezrobotnej, zarejestrowanej w urzędzie pracy wypłacane są świadczenia pieniężne w formie zasiłków dla bezrobotnych, które pozwalają przetrwać czas pozostawania bez pracy. Każde inne wsparcie finansowe działa na podobnej zasadzie, przyznawane jest jedynie z innego tytułu, na przykład zasiłek macierzyński.

Obniżenie wieku emerytalnego jako instrument pasywnej metody walki z bezrobociem polega natomiast na możliwości odejścia z rynku pracy osób, które nie osiągnęły jeszcze ustawowego wieku emerytalnego, ale które korzystają ze wcześniejszych emerytur oraz rent z tytułu niezdolności do pracy.

Programy walki z bezrobociem mogą przybierać zatem formy aktywne i pasywne. Chociaż każda z nich ma pomagać bezrobotnym, to sposób w jaki działają oraz instrumenty, jakie są przez nie wykorzystywane są zupełnie różne. 

Aktywna polityka promocji zatrudnienia polega na aktywizacji zawodowej i skupia się na zwiększeniu kompetencji i doświadczenia zawodowego osób posiadających status osoby bezrobotnej. I o ile inicjatywy podejmowane przez państwo w ramach tych metod mają prowadzić do zmniejszenia liczby osób bezrobotnych i wzrostu aktywności zawodowej społeczeństwa, to w tym samym momencie polityka pasywna oferuje gotową pomoc finansową osobom bezrobotnym. Chociaż stanowi ona ogromne wsparcie dla takich osób, to nie jest to jednak zwykle efektywny sposób walki z bezrobociem. Pomaga ona jedynie przetrwać czas braku zatrudnienia i przyzwyczaja do stałego otrzymywania zasiłków i innych form wsparcia finansowego, a poprzez to czas bezrobocia często się wydłuża. A nie o taki efekt chodzi w zwalczaniu bezrobocia i jego skutków.

Dobrym rozwiązaniem na znalezienie zatrudnienia, utrzymanie miejsca pracy lub rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej jest kształcenie się, stałe doskonalenie i zdobywanie nowych kwalifikacji zawodowych w danej branży lub przekwalifikowanie się. Nauka nowych rzeczy pozwala na dostosowanie się do przeobrażeń, jakim stale podlega rynek pracy, a poprzez to możliwość szybszego znalezienia lepszej pracy. Taką szansę dają między innymi studia podyplomowe wraz z ich bardzo szeroką i różnorodną ofertą kierunków studiów. Jest to dobry sposób na zdobycie nowej wiedzy i umiejętności oraz rozwój w obszarach, które naprawdę nas interesują.  

Podsumowanie

Warto również wspomnieć, iż problem bezrobocia poruszany jest także na poziomie Unii Europejskiej. Organy Unii Europejskiej podejmują szereg działań mających na celu podniesienie aktywności zawodowej w wybranych państwach, mając na względzie dobro obywateli. O tym, jakie formy pomocy zostaną zastosowane decyduje między innymi wzrost gospodarczy wykazywane przez dany kraj.